Media
Media — kommunikasiyada məzmun saxlamaq və çatdırmaq üçün istifadə olunan kommunikasiya vasitələri və ya alətləri. Bu termin əsasən çap mediası, nəşriyyat, xəbər mediası, fotoqrafiya, kino, yayım (radio və televiziya), rəqəmsal media və reklam kimi kütləvi informasiya vasitələrinin kommunikasiya sənayesinin komponentlərinə aid edilir.
Əhəmənilər dövləti (çaparxana) və Roma imperiyası da daxil olmaqla, poçt kimi uzun məsafəli rabitə sistemlərinə imkan verən erkən yazı və kağızın inkişafı medianın erkən formaları kimi şərh edilə bilər. Hovard Reynqold kimi yazıçılar insan kommunikasiyanın ilk formalarını, məsələn, Lasko mağara təsvirlərini və erkən yazıları medianın ilk formaları kimi qələmə vermişdilər. Media tarixinin başqa bir çərçivəsi Şove mağarasının təsvirləri ilə başlayır və insan ünsiyyətini qısa səs diapazonundan kənara çıxarmağın digər yolları ilə davam edir: tüstü siqnalları, iz işarələri və heykəllər.
Kommunikasiya kanalları ilə bağlı müasir tətbiqində media termini ilk dəfə kanadalı kommunikasiya nəzəriyyəçisi Marşall MakLuhan tərəfindən "Counterblast" (1954) əsərində istifadə edilmişdir: "Media oyuncaq deyil; onlar Ana Qaz və Piter Pan rəhbərlərinin əlində olmamalıdır. Onları yalnız yeni rəssamlara həvalə etmək olar, çünki onlar sənət formalarıdır". 1960-cı illərin ortalarında bu termin Şimali Amerika və Birləşmiş Krallıqda geniş istifadə edilməyə başlanmışdır. Kütləvi informasiya vasitələri ifadəsi, Henri Luis Menkenə görə, ABŞ-də hələ 1923-cü ildə istifadə edilmişdir.
== Elektron media ==
Telekommunikasiya sahəsindəki inkişaflar mediaya analoq və rəqəmsal media vasitəsilə uzun məsafəli bağlantı yaratmaq imkanı vermişdir.
Stellaria media var. media
Orta cincilim (lat. Stellaria media) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qərənfilkimilər fəsiləsinin cincilim cinsinə aid bitki növü.
Alsine apetala Kit. ex Nyman
Alsine avicularum Lam.
Alsine barbata Stokes
Alsine bipartita Gilib. [Invalid]
Alsine brachypetala Opiz
Alsine elongata Jord. & Fourr.
Alsine glabella Jord. & Fourr.
Alsine gussonii Jord.
Fumaria media
Dərman şahtərəsi (lat. Fumaria officinalis) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin şahtərə cinsinə aid bitki növü.
== Botaniki xarakteristikası ==
Dərman şahtərəsi 10-30 sm hündürlükdə, budaqlanan, qabırğacıqlı, içərisi boş gövdəli birillik ot bitkisidir. Bitki göyümtül-yaşıl rənglidir. Yarpaqlar gövdə üzərində növbəli düzülmüş və ikiqatlələkvari bölümlüdürlər. Çiçəkləri qırmizi rənglidir, qeyri-müntəzəmdirlər, xırda olub salxıma toplanmışdır. Kasa yarpaqları 4 ədəd, erkəkciklər 2 ədəd və 3 bölümlüdürlər. Meyvəsi uc hissədən bir qədər basıq olan fındıqcıqdır. Bitki aprel ayindan iyun aylarına qədər çiçəkləyir və iyul-avqust aylarinda meyvə verir.
== Yayılması ==
Azərbaycan Kür-Araz ovaliqlarından başlamış alp qurşağına qədər bütün regionlarda yayılmışdır.
Gallinago media
Ortaboy tənbəlcüllüt (lat. Gallinago media)) — Tənbəlcüllütlər fəsiləsinin Tənbəlcüllüt cinsinə aid quş növü.
== Statusu ==
Nadirdir.
== Kateqoriyası ==
(EN). Təhlükə həddindədir.
== Qısa təsviri ==
Qaratoyuqdan iridir (150-250 q). Üst tərəfi qəhvəyi-qonur, başı açıq zolaqlı qara, qarın tərəfi ağdır. Döşünün yanlarında və qarın nahiyəsində naxışlar köndələndir. Sükan lələklərinin ağ xalları kənardan mərkəzi cütə tərəf azalır. Bədənin yanlarında naxışlar köndələn V hərfinə (>) və mötərizə işarəsinə oxşayır .
Gawker Media
"Gawker Media LLC" (əvvəllər "Blogwire, Inc." və "Gawker Media, Inc.") — ABŞ onlayn media şirkəti və bloq şəbəkəsi.
== Tarixi ==
2003-cü ilin oktyabrında Nik Denton tərəfindən "Blogwire" adı ilə təsis edilmişdir. Qərargahı Nyu-Yorkda yerləşir. 2012-ci ildən Kayman adalarında birləşdirilmiş "Gawker Media" yeddi müxtəlif veb-loqların və onların altında bir çox alt saytların əsas şirkəti idi. Bütün "Gawker" məqalələri "Creative Commons" qeyri-kommersiya lisenziyası əsasında lisenziyalaşdırılmışdır. 2004-cü ildə şirkətin adı "Blogwire, Inc"dən "Gawker Media, Inc."ə və qısa müddət sonra "Gawker Media LLC"yə dəyişdirilmişdir.
2016-cı ildə şirkət Halk Hoqan intim kaset iddiaları nəticəsində şirkətə qarşı 140 milyon dollarlıq təzminat ödənildikdən sonra 11-ci fəsildə iflasdan müdafiə üçün müraciət etmişdir. 16 avqust 2016-cı ildə "Gawker.com" istisna olmaqla bütün "Gawker Media" brendləri "Univision Communications" tərəfindən hərracda 135 milyon dollara alınıb. 18 avqustda şirkət "Gawker.com"un növbəti həftə fəaliyyətini dayandıracağını, digər saytlarının isə fəaliyyətini davam etdirəcəyini açıqlamışdır.
21 sentyabr 2016-cı ildə "Univision" bütün "Gawker Media" mülkiyyətlərini yeni yaradılmış "Gizmodo Media Group"a köçürmüşdür.
IBT Media
"IBT Media" — ABŞ qlobal rəqəmsal xəbərlər təşkilatı. aylıq 90 milyondan çox oxucu əldə edir. Digərləri arasında "International Business Times" və "Medical Daily" nəşrlərini dərc edir. "IBT Media"nın baş ofisi Nyu-Yorkda yerləşir. 2014-cü ilin məlumatına görə, şirkət təxminən 21 milyon dollar gəlir və təxminən 500 min dollar mənfəət əldə etmişdir.
Şirkət 2006-cı ildə "IBT Media" olaraq qurmuşdur. Şirkətin xüsusi şaquli saytlar və həmçinin beynəlxalq nəşrlər vasitəsilə üzvi şəkildə qurduğu bir neçə brend mövcuddur.
== Qalmaqallar ==
2018-ci ilin yanvar ayında Manhetten dairə prokurorluğunun işçiləri şirkətin ofislərində reyd keçirərək on səkkiz kompüter serverini götürmüşdür. "Newsweek"in məlumatına görə, reyd şirkətin maliyyəsi ilə bağlı araşdırmanın bir hissəsi idi. 1 fevral 2018-ci ildə şirkətin sahiblərindən olan və sədri Etyen Uzak, eləcə də maliyyə direktoru vəzifəsini icra edən həyat yoldaşı Marion Kim istefa vermişdir.
Imagine Media
Future US (əvvəllər Imagine Media və The Future Network USA) — Birləşmiş Krallığın "Future plc" korporasiyasının ABŞ bölməsi. Bu nəşriyyat videooyunlar, musiqi və yüksək texnologiyalar sahəsində ixtisaslaşdırılmış müxtəlif jurnallar nəşr edir.
== Tarixi ==
2010-cu ilin iyun ayında Future US, əsas istehlakçı elektronikası və əlaqəli pərakəndə satış şəbəkəsi "Best Buy" ilə müqavilə ilə yeni paylama variantlarını araşdırmağa davam etmişdir. Müqaviləyə əsasən, "Future US" əməkdaşları "@Gamer" jurnalının nəşrinə nəzarət edəcək, "Best Buy" tərəfindən işə götürülən işçilər isə onun satışa çıxarılmasına cavabdeh olacaqlar. Jurnalın bütün "Best Buy" mağazalarında satışı planlaşdırılırdı.
2011-ci ilin iyun ayında şirkət həm bu bölməni, həm də onun digər adlarını gücləndirmək üçün videooyun bölməsini yenidən təşkil etmiş, bəzi mövcud resursları birləşdirmişdir. İstehlak məhsullarının reklamı üzrə direktor Riç MakKarti və departamentin vitse-prezidenti Keyt Birn də daxil olmaqla bir sıra əməkdaş işindən azad edilmiş, bir sıra ümumi kompüter jurnalları fəaliyyəti dayandırılmışdır.
Buna baxmayaraq, dəyişikliklər bununla bitməmiş və iyul ayında şirkətin bazar strategiyasında dəyişiklik ediləcəyi elan edilmişdir. "Future US" nəşriyyatının gələcək prezidenti Con Markomun sözlərinə görə, çap satışları azalmağa davam etdikcə çap məhsullarının təşviqi strategiyasına yenidən baxılmış, rəqəmsal məhsullara artan diqqətin olmuşdur.
Lacerta media
Aralıq kərtənkələsi (lat. Lacerta media) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin yaşıl kərtənkələ cinsinə aid heyvan növü.
Onların uzunluğu 170 mm, quyruğu isə 250 mm çox olur. Çəkisi 70 q təşkil edir. Bədəni boyunca 42-56 pulcuq vardır. Bədəni boyunca mavi nöqtələr vardır. Quyruğu və arxa hissəsi həmişə yaşıl olur.
== Areal ==
Bu növə Türkiyənin şərqində, şimal-qərbi İran, Qafqazın Qara dəniz sahillərində yayılmışdır. Üstəlik onlara Azərbaycanın dağlıq rayonlarında da rast gəlinir.
Rusiyada isə iki bir-birindən aralıda yerləşən arealı vardır.
Mahonia × media
Mahonia × media (lat. Mahonia × media) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin zirinckimilər fəsiləsinin mahoniya cinsinə aid bitki növü.
Media FM
"Media FM" Radiostansiyası "Digital Media" MMC tərəfindən 2008-ci ildə təsis edilib. 2009-cu ilin fevralından efir yayımına başlayan radio, hal-hazırda ölkənin 77%-dən çox ərazisində eşidilir. Hal-hazırda internet yayım üçün fəaliyyət göstərən mediafm.az saytı sayəsində isə ilin radiosunu bütün dünyada eşitmək olur.
2012-ci il Media FM üçün personala yatırım ilinə çevrilmişdir. Yeni mövsüm öncəsi transferlər hesabına radioya kadr bazarının ən uğurlu simaları cəlb edilmişdir.
Bunun sayəsində radiostansiya ötən il ərzində də səhər və axşam praym-taymlarının mübahisəsiz lideri adını qoruyub. Dillər əzbəri olmuş "MANPASI" səhər şousu və "GÜL KİMİ" axşam şouları insanların işə gedəndə və işdən qayıdanda dinlədiyi əsas verilişlərdir.
Radiostansiyanın bütün layihələri sosial yönümlüdür və unikaldır. Onlar nə bir-birini, nə də digər radioların verilişlərini təkrarlamır. Verilişlər, sözün əsl mənasında, eksklüziv efir məhsuludur.
Media Factory
Media Factory (メディアファクトリー, Mediafakutorī), keçmiş adı ilə Media Factory, Inc. (株式会社メディアファクトリー, Kabushiki gaisha Mediafakutorī) — Yaponiya nəşriyyatı və Kadokawa Corporation şirkətinin brend şirkəti. Əsası 1 dekabr 1986-cı ildə qoyulmuşdur və baş qərargahı Tokionun Şibuya xüsusi rayonunda yerləşir. Media Factory Recruit şirkətinin filialıdır. Nəşriyyat ehtimal ki, ilk anime distribüteri olmuşdur ki, fansablardan lisenziyalaşdırdığı hər hansı animeni saytlarında yerləşdirməməyi xahiş etmişdir. 12 oktyabr 2011-ci ildə nəşriyyat Kadokawa Corporation tərəfindən 8 milyard yen qarşılığında satın alınmışdır. Nəşriyyatın öz nəşr etdiyi aylıq manqa jurnalı "Monthly Comic Alive" adlanır və ranobe imprinti də var: MF Bunko J. Media Factory həmçinin "39 açar" romanının Yaponiyada distribusiyası lisenziyasına malikdir. Media Factory 1 oktyabr 2013-cü ildə 8 şirkətlə birləşərək Kadokawa Corporation şirkətinin brend şirkəti olduqdan sonra kabuşiki qayşa olmağı dayandırmış və "Pokemon" anime serialından uzaqlaşmışdır.
== Jurnallar ==
"Monthly Comic Alive"
"Monthly Comic Flapper"
"Monthly Comic Gene"
== Anime serialları ==
Aşağıdakı anime və manqa başlıqları nəşriyyatın adı ilə bağlıdır.
Media konqlomeratı
Media konqlomeratı (media imperiyası, media holdinqi, media konserni (ing. media concern), media qrupu, media korporasiyası, multimediya holdinqi) əhəmiyyətli miqdarda media qaynaqına sahib olan bir holdinq şirkəti.
== Nümunələr ==
2008-ci ildə Walt Disney şirkəti dünyanın ən böyük media quruluşu idi. İkinci, üçüncü və dördüncü sırada isə News Corporation, Viacom və Time Warner yerləşirlər .
Mikroskop media
Mikroskop Media 6 fevral 2018-ci il tarixində jurnalist Cavid Abdullayev və Fatimə Kərimova tərəfindən yaradılıb. Əsasən izahedici materiallar, fakt yoxlama və müstəlif video formatlarda materiallar dərc olunan media orqanı həm də mütəmadi olaraq müxtəlif mövzularda infoqrafikalar dərc edir.
Baş ofisi Latviyanın Riqa şəhərindədir.
Əsasən video və infoqrafika, eləcə də yazı formatında materiallar dərc olunur.
Azərbaycanda ilk dəfə Mikroskop Media informasiya agentlikləri və xəbər saytlarında dərc olunan kriminal xəbərlər əsasında 2019-cu il ərzində ölkədə ailə üzvləri tərəfindən döyülən və öldürülən qadınların sayı barədə statistika dərc edib.
Sayt Azərbaycan və ingilis dillərində fəaliyyət göstərir.
Onlayn media
Rəqəmsal jurnalistika və ya internet-jurnalistika — XX əsrin sonlarında İnternetin inkişafı və yayılması ilə ortaya çıxan yeni bir jurnalistika növü.
"Yeni media" dedikdə ilk ağıla gələn bu kommunikasiya sistemnin məhz İnternet üzərində var olmasıdır. Halbuki yeni media daha geniş anlayışdır və internet məkanı xaricində də, offlayn həyata keçə bilir. Çox vaxt yeni medianı sosial media ilə qarışıq salırlar və bu iki anlayışı birləşdirirlər. Əslində, bilmək lazımdır ki, yeni media daha geniş anlayışdır və sosial media da onun ən populyar və gündəmdə olan qoludur. Sosial medianın da içərisində daha çox sosial şəbəkələr müzakirə olunur ki, ağıla ilk gələn Facebook şəbəkəsidir. Bundan başqa, yüzlərlə sosial şəbəkə platformaları var ki, jurnalistlər öz işlərində bunlardan yararlana bilər.
Yeni medianı anlamaq üçün öncə yeni media mühitinin nə olduğunu anlamaq gərəkdir. Etik öhdəliklərlə yanaşı, dəyişməz öhdəliklər də var olmaqdadır. Bunlar juralistikanın təməl prinspləridir: xəbərin doğruluğu, dəqiqliyi, qərəzsizliyi, vicdanlılığı, etibarlılığı və s.
Plantago media
Ortaboy bağayarpağı (lat. Plantago media) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinin bağayarpağı cinsinə aid bitki növü.
Sosial media
Sosial media — virtual icmalar və şəbəkələr vasitəsilə məlumatların, ideyaların, maraqların və digər ifadə formalarının yaradılmasını və paylaşılmasını asanlaşdıran interaktiv texnologiyalar. İndiki dövrdə mövcud olan müstəqil və daxili sosial media xidmətlərinin müxtəlifliyi səbəbindən sosial medianın tərifində çətinliklər yaranmasına baxmayaraq, onun bəzi ümumi xüsusiyyətləri var:
Sosial media interaktiv veb 2.0 internet əsaslı proqramlardır.
İstifadəçi tərəfindən yaradılan məzmun (məsələn, mətn yazıları və ya şərhlər, rəqəmsal fotoşəkillər və ya videolar və bütün onlayn qarşılıqlı əlaqələr vasitəsilə yaradılan məlumatlar) sosial medianın can damarıdır.
İstifadəçilər sosial media təşkilatı tərəfindən hazırlanmış, onlar tərəfindən dəstəklənən vebsayt və ya proqramlar üçün xüsusi xidmət profilləri yaradırlar.
Sosial media istifadəçinin profilini digər şəxslərin və ya qrupların profilləri ilə birləşdirərək onlayn sosial şəbəkələrin inkişafına kömək edir.
Media sahəsində "sosial" termini platformaların istifadəçi mərkəzli olduğunu və kommunal fəaliyyətə imkan verdiyini göstərir. Beləliklə, sosial medianı insan şəbəkələrinin – sosial əlaqəni gücləndirən fərdlərin şəbəkələrinin onlayn vasitəçiləri və ya gücləndiriciləri kimi nəzərdən keçirmək mümkündür.
İstifadəçilər adətən sosial media xidmətlərinə masaüstü kompüterlərində olan veb-əsaslı applikasiyalar vasitəsilə daxil olurlar və ya mobil cihazlarına (məsələn, smartfonlar və planşetlər) sosial media funksionallığı təklif edən xidmətləri endirirlər. İstifadəçilər bu elektron xidmətlər ilə məşğul olaraq yüksək interaktivliyə malik platformalar yaradırlar. Burada fərdlər, icmalar və təşkilatlar postlar paylaşa, birgə məzmun yarada, müzakirələr edə, iştirakçılıq edə və istifadəçi tərəfindən yaradılan və ya onlayn yerləşdirilən məzmunu dəyişdirə bilər.
Stellaria media
Orta cincilim (lat. Stellaria media) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qərənfilkimilər fəsiləsinin cincilim cinsinə aid bitki növü.
Alsine apetala Kit. ex Nyman
Alsine avicularum Lam.
Alsine barbata Stokes
Alsine bipartita Gilib. [Invalid]
Alsine brachypetala Opiz
Alsine elongata Jord. & Fourr.
Alsine glabella Jord. & Fourr.
Alsine gussonii Jord.
Spiraea media
Orta topulqa (lat. Spiraea media) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin topulqa cinsinə aid bitki növü.
Rusiyanın şimal-şərq hissəsi, Sibrin cənubu, Uzaq Şərq və Orta Asiyada bitir.
Hündürlüyü 2 m, diametri 1,2 m, yumru, möhkəm çətirli, uzunsov-ellipsvari, parlaq yaşıl, uzunluğu 5 sm-dək olan yarpaqlı, çoxbudaqlı koldur. Yarpaq ayası yuxarı hissədə 2-4 iri dişlidir. Zoğları yumru, qonurtəhər, pulcuqlu qabıqlıdır. Çiçəkləri ağ, qalxanvari çiçək quruplarında yerləşir. Mayda 15-20 gün ərzində çiçəkləyir. 4 yaşından çiçəkləyir və meyvə verir. Meyvələri avqustda yetişir.
Media şlüzü
Media şlüzü — POTS, SS7, Next-generation network (2G, 2.5G və 3G radio giriş şəbəkələri) və ya PBX sistemləri kimi fərqli telekommunikasiya texnologiyaları arasında media axınlarını çevirən tərcümə cihazı və ya xidməti. Media şlüzü ATM və İnternet protokolu (IP) kimi nəqliyyat protokollarından istifadə edərək paket şəbəkələri arasında multimedia rabitəsini təmin edir.
Müxtəlif növ şəbəkələri birləşdirdiyi üçün onun əsas funksiyalarından biri müxtəlif ötürmə və kodlaşdırma üsulları arasında keçid etməkdir. Exo yoxedilməsi, DTMF və tone sender kimi media axını funksiyaları da media şlüzündə yerləşir.
Media şlüzləri tez-tez çağırışa nəzarət və siqnal funksiyasını təmin edən ayrıca Media Gateway Controller tərəfindən idarə olunur. Media şlüzləri və Call Agent-ləri arasında əlaqə MGCP və ya Megaco (H.248) və ya SIP kimi protokollar vasitəsilə həyata keçirilir. SIP ilə istifadə edilən müasir media şlüzləri çox vaxt inteqrasiya olunmuş öz çağırış və siqnal nəzarətinə malik müstəqil vahidlərdir. Müstəqil və ağıllı SIP son nöqtələri kimi fəaliyyət göstərə bilər.
VoIP media şlüzləri vaxt bölgüsü multipleksasiyası səsinin RTP kimi media axın protokoluna, həmçinin VoIP sistemində istifadə olunan siqnal protokoluna çevrilməni həyata keçirir.
Mobil giriş şlüzləri PLMN-nin radio giriş şəbəkələrini növbəti nəsil əsas şəbəkəyə birləşdirir.
Media mədəniyyəti
Media mədəniyyəti — mədəniyyətşünaslıqda XX əsrdən etibarən kütləvi informasiya vasitələrinin təsiri altında yaranan və inkişaf edən müasir Qərb kapitalist cəmiyyətinə aid edilən termin. Bu termin medianın (ilk növbədə televiziya, həm də mətbuat, radio və kino) təkcə ictimai rəyə deyil, həm də zövqlərə və dəyərlərə göstərdiyi ümumi təsir və intellektual rəhbərliyi nəzərdə tutur.
Alternativ bir termin olan kütləvi mədəniyyət belə mədəniyyətin XX əsrdən əvvəl populyar incəsənətin yaratdığı kimi kütlələrin özündən kortəbii şəkildə meydana çıxması fikrini ifadə edir. Media mədəniyyəti ifadəsi belə mədəniyyətin kütləvi informasiya vasitələrinin məhsulu olması fikrini çatdırır. Media mədəniyyəti üçün istifadə olunan başqa bir alternativ termin "imic mədəniyyəti"dir.
Media mədəniyyəti reklam və ictimaiyyətlə əlaqələrdə baş tutan tənəzzül halları ilə çox vaxt cəmiyyət kütləsinin manipulyasiyasına əsaslanan bir sistem kimi qəbul edilir. Korporativ media "əsasən hakim ideologiyaları təmsil etmək və təkrar istehsal etmək üçün istifadə olunur". Bu perspektivin inkişafında 1940-cı illərdən bəri Teodor Adornonun əhəmiyyətli hesab olunur. Media mədəniyyəti konsumerizm ilə əlaqələndirilir və bu mənada alternativ olaraq "istehlak mədəniyyəti" adlandırılır.
== Din vasitəsilə ==
Kütləvi marketinqdə media mədəniyyəti keçmişdə dinlərin rolu ilə müqayisə edilir.
Media (kommunikasiya)
Media — kommunikasiyada məzmun saxlamaq və çatdırmaq üçün istifadə olunan kommunikasiya vasitələri və ya alətləri. Bu termin əsasən çap mediası, nəşriyyat, xəbər mediası, fotoqrafiya, kino, yayım (radio və televiziya), rəqəmsal media və reklam kimi kütləvi informasiya vasitələrinin kommunikasiya sənayesinin komponentlərinə aid edilir.
Əhəmənilər dövləti (çaparxana) və Roma imperiyası da daxil olmaqla, poçt kimi uzun məsafəli rabitə sistemlərinə imkan verən erkən yazı və kağızın inkişafı medianın erkən formaları kimi şərh edilə bilər. Hovard Reynqold kimi yazıçılar insan kommunikasiyanın ilk formalarını, məsələn, Lasko mağara təsvirlərini və erkən yazıları medianın ilk formaları kimi qələmə vermişdilər. Media tarixinin başqa bir çərçivəsi Şove mağarasının təsvirləri ilə başlayır və insan ünsiyyətini qısa səs diapazonundan kənara çıxarmağın digər yolları ilə davam edir: tüstü siqnalları, iz işarələri və heykəllər.
Kommunikasiya kanalları ilə bağlı müasir tətbiqində media termini ilk dəfə kanadalı kommunikasiya nəzəriyyəçisi Marşall MakLuhan tərəfindən "Counterblast" (1954) əsərində istifadə edilmişdir: "Media oyuncaq deyil; onlar Ana Qaz və Piter Pan rəhbərlərinin əlində olmamalıdır. Onları yalnız yeni rəssamlara həvalə etmək olar, çünki onlar sənət formalarıdır". 1960-cı illərin ortalarında bu termin Şimali Amerika və Birləşmiş Krallıqda geniş istifadə edilməyə başlanmışdır. Kütləvi informasiya vasitələri ifadəsi, Henri Luis Menkenə görə, ABŞ-də hələ 1923-cü ildə istifadə edilmişdir.
== Elektron media ==
Telekommunikasiya sahəsindəki inkişaflar mediaya analoq və rəqəmsal media vasitəsilə uzun məsafəli bağlantı yaratmaq imkanı vermişdir.
OC Media
OC Media (Open Caucasus Media) — Tbilisidə yerləşən, ingilis və rus dillərində Şimali və Cənubi Qafqaz regionlarından xəbərləri əhatə edən müstəqil onlayn xəbər platforması. Saytın əsası jurnalistlər Mariam Nikuradze və Dominik Caqara tərəfindən qoyulub və bütün Qafqazdan jurnalistləri bir araya gətirir.
Sayt Cənubi Qafqaz dövlətləri olan Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanı, Rusiyanın Şimali Qafqaz respublikalarını və Abxaziya, Dağlıq Qarabağ və Cənubi Osetiya kimi mübahisəli əraziləri əhatə edir.
OC Media müxtəlif təşkilat və qurumlardan, eləcə də onların oxucularından qrant alır. O, Forin-ofis, Fridrix Ebert Fondu, Açıq Cəmiyyət Fondları, Milli Demokratiya Fondu, Avropa Demokratiya Fondu, Çex Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi və Tomson Reuters Fondu kimi təşkilatlardan maliyyə yardımı almışdır.
OC Media-nın apardığı gizli araşdırmalar nəticəsində ölkədəki bir neçə tekstil fabrikində pis iş şəraitinin aşkarlanmasından sonra, 2020-ci ilin mart ayında Gürcüstanın İnsan Hüquqları üzrə Təhsil və Monitorinq Mərkəzi (EMC) hökumətə müraciət edib. Onlar Əmək Müfəttişliyi Departamentini dərhal tikiş fabriklərini yoxlamağa və gələcəkdə işçilərin hüquqlarının pozulmasının qarşısının alınması üçün Parlamenti qanunvericilikdə dəyişikliklər etməyə çağırıblar.
2020-ci ilin oktyabrında sayt kiberhücum nəticəsində müvəqqəti olaraq bağlanıb. Saytın rəhbərliyi bunu İkinci Qarabağ müharibəsi ilə əlaqələndirib.
Rəqəmsal media
Rəqəmsal media — kütləvi kommunikasiyada müxtəlif kodlaşdırılmış maşın tərəfindən oxuna bilən məlumat formatları ilə birlikdə fəaliyyət göstərən hər hansı bir kommunikasiya vasitəsi. Rəqəmsal məzmun rəqəmsal elektron cihazda, o cümlədən rəqəmsal məlumat saxlama mühitində (analoq elektron mediadan fərqli olaraq) və rəqəmsal yayımda yaradıla, baxıla, yayıla, dəyişdirilə, dinlənilə və qoruna bilər. "Rəqəmsal" rəqəmlər seriyası ilə təmsil olunan hər hansı bir məlumat, "media" isə bu məlumatın yayımlanması və ya ötürülməsi üsulları deməkdir. "Rəqəmsal media" ekran və/və ya səsucaldan vasitəsilə yayımlanan rəqəmsal informasiya vasitələrinə deyilir. Buraya internetdə izləmək və ya dinləmək üçün internet üzərindən ötürülən mətn, audio, video və qrafikalar də daxildir.
YouTube, Vimeo və Twitch kimi rəqəmsal media platformalarının izlənmə nisbəti 2020-ci ildə 27,9 milyard saata çatıb. Ümumilikdə "rəqəmsal inqilab" adlandırılan hadisədə onun iştirakına töhfə verən amil qarşılıqlı əlaqənin istifadəsinə aid edilə bilər.
Rəqəmsal media nümunələrinə proqram təminatı, rəqəmsal şəkil və videolar, videooyunlar, veb-səhifələr və veb-saytlar, sosial media, rəqəmsal məlumatlar və verilənlər bazaları, MP3 kimi rəqəmsal audio, elektron sənədlər və elektron kitablar daxildir. Rəqəmsal media tez-tez çap edilmiş kitablar, qəzetlər və jurnallar kimi çap mediası,həmçinin fotolent, audiolent və ya videolent kimi digər ənənəvi və ya analoq media ilə ziddiyyət təşkil edir.
Rəqəmsal media cəmiyyətə və mədəniyyətə əhəmiyyətli dərəcədə geniş və mürəkkəb təsir göstərmişdir.
Abzas Media
AbzasMedia — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən qeyri-kommersiya müstəqil media orqanı. 2016-cı ildə Ülvi Həsənli daxil olmaqla bir qrup vətəndaş cəmiyyəti nümayəndəsi tərəfindən təsis edilib. Fəaliyyəti əsasən korrupsiya araşdırmaları ilə bağlıdır. Sayt hər gün daxili siyasət və insan haqları ilə bağlı beş-altı xəbər, həmçinin dövri köşə yazıları və araşdırmalar dərc edir.
AbzasMedia martın 19-da Çexiyada "People in Need" təşkilatının "Homo Homini" insan hüquqları mükafatına layiq görülüb. 23 avqust 2024-cü ildə "Azad Media" mükafatına layiq görülüb.
